Het is weer voorjaar, dé tijd dat er veel veulentjes worden geboren. Over veulenen hebben we al een podcast aflevering opgenomen en een blog gemaakt. Mocht je die nog niet gehoord hebben; de podcast aflevering kun je hier beluisteren. Deze keer hebben we het over het pasgeboren veulen.

Direct na de geboorte van het veulen

Het is súper belangrijk dat je bij de geboorte van het veulentje aanwezig bent. Zo kun je in de gaten houden of alles goed verloopt. Wanneer het veulentje dan eindelijk geboren is, is het verstandig het nog een tijdje aan de navelstreng te laten liggen. Via de navelstreng krijgt het veulen na de geboorte nog wat bloed van de merrie, wat van groot belang is voor de gezondheid. Het veulen hoort direct na de geboorte met het hoofdje te gaan schudden om het vlies te breken. Ook moet het veulen al gelijk alert zijn. Het is geen goed teken als het veulen na de geboorte helemaal slap achter de merrie blijft liggen. Als dat het geval is moet je gelijk ingrijpen en ook je dierenarts bellen.

De eerste 4 dingen die het veulen doet na de geboorte

Opstaan

Het veulen hoort binnen 1 á 2 uur na de geboorte te kunnen staan. Dit zal in het begin moeizaam gaan. Als het veulen tegen de rand van de stal kan vallen moet je even een handje helpen. Het veulen kan het vaak prima zelf, maar je wil natuurlijk niet dat het zich verwond.

Drinken

Als het dan op vier wiebelbenen staat moet het veulen snel gaan drinken, binnen 2 uur na de geboorte. Een veulen wordt geboren met weinig antistoffen. Het veulen krijgt antistoffen via de eerste moedermelk die we biest noemen. Het veulen moet 2 tot 3 liter drinken binnen de eerste 8 uur na de geboorte.

Via de darmwand neemt het veulen de antistoffen op. Na 24 uur kunnen de antistoffen niet meer door de darmwand heen. Daarom moet het veulen zo snel mogelijk, zo veel mogelijk drinken.

De biest moet natuurlijk van goede kwaliteit zijn. Deze melk hoort er geel en dik uit te zien. Het is ook erg plakkerig. Als je merrie al veel melk gedruppeld heeft voor de geboorte is de biest er waarschijnlijk al uit voordat het veulen het kan opdrinken. Overleg dit met je dierenarts, die weet wat je moet doen.

Sommige veulentjes hebben geen goede zuig- en slikreflex. Vaak krijgen deze veulens dan melk via een fles. Maar doordat ze niet goed kunnen slikken kan er melk in de longen komen en kan een longontsteking ontstaan. Dat is helaas dodelijk voor een veulen. Drinkt je veulen niet goed? Ga dan niet zelf aan de slag met een fles maar laat je dierenarts komen.

Poepen en plassen

We willen graag zien dat het veulen binnen 4 tot 6 uur na de geboorte voor het eerst plast en na 3 uur voor het eerst poept. Als eerst zal de veulenmest (meconium) er af komen. Dat is zwarte plakkerige mest. Het is niet zo dat dit na een keer mesten uit de darmen van het veulen is. Na 24 uur zie je meestal pas ‘normale’ mest uit het veulen komen.

Het kan gebeuren dat een veulen een meconium obstipatie (verstopping) krijgt. Het risico wat dan kan optreden is een blaasruptuur (scheur in de blaas) en dat zien we helaas nog wel eens gebeuren. Dat wil je natuurlijk voorkomen! Staat je veulen te persen en komt er geen (veulen)mest? Dan moet je aan de gang met de clysma, overleg dit met je dierenarts. Een meconium obstipatie komt overigens vaker voor bij hengsten, omdat deze een smallere bekken hebben dan merries.

In De Paard & Gezondheid podcast bespreken Aimée De Rooij en Iris Van Gulik allerlei onderwerpen waar ze als paardenartsen regelmatig mee te maken krijgen. Ook geven ze antwoord op vragen die ze krijgen van hun Instagram volgers, want daarop zijn ze beiden erg actief. De kennis die de paardenartsen delen in de podcast geeft inzicht aan paardeneigenaren over onder andere blessures, ziekten en voeding. Op deze manier hopen ze de gezondheid en het welzijn van paarden te verbeteren. 

Aimée en Iris hebben samen gestudeerd en ze hebben nu samen deze podcast. Elke zondag komt er een nieuwe podcast aflevering online.

Antistoffen

Bij elk veulen wat geboren wordt is het belangrijk om te laten testen of ze genoeg antistoffen hebben. Mocht je veulen niet voldoende antistoffen binnen hebben gekregen, kan de dierenarts plasma via een infuus toedienen. Zo kan de afweer van het veulen weer op peil worden gebracht. (Plasma is een onderdeel van bloed en bevat antistoffen.)

Iris & Aimée raden sterk aan om binnen 24 uur na de geboorte van een veulen de merrie, het veulen en de nageboorte te laten controleren door een dierenarts. Op die manier ben je er zeker van dat alles in orde is.

De veulenspuit

De veulenspuit is een prikje wat je veulen de eerste dag na de geboorte kan krijgen van de dierenarts. Hier is veel ophef over want de veulenspuit bevat antibiotica, vitaminen en tetanus.
Wij (Iris & Aimée) zijn het eens dat je geen antibiotica moet geven aan een veulen van een dag oud, tenzij er natuurlijk echt iets aan de hand is waardoor het veulen dit nodig heeft. Zomaar een keer antibiotica spuiten heeft absoluut geen nut. Het is niet goed voor de resistentie en de darmbacteriën.

Daarnaast voegt een vitaminespuit ook niets toe. Als je wil zorgen dat je veulen voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt dan moet je zorgen dat je de merrie optimaal voert tijdens de gehele dracht.
Een tetanusinjectie is minder erg. Als je merrie niet gevaccineerd is, is een tetanusspuit juist belangrijk.

Wat dus veel nuttiger is dan ‘de veulenspuit’ is het laten testen van de antistoffen van het veulen in het bloed, wat we dus altijd aanraden!

Dummy squeeze

Wanneer een veulen nog in de buik zit van de merrie schoppen ze niet, omdat ze met hun lange benen door de baarmoederwand heen zouden trappen. Wanneer een veulen geboren wordt komt er stofje vrij in de hersenen wat zorgt voor een fit, vrolijk en actief veulen. Wanneer dit stofje niet vrijkomt bij de geboorte, heb je een veulen wat afstandelijk en niet actief is. Deze veulens worden ‘dummy veulens’ genoemd.

Er is een goede techniek ontwikkeld om te zorgen dat dit stofje alsnog vrijkomt in de hersenen van het dummy veulen.
Het veulen wordt ingewikkeld in een touw wat op spanning gehouden wordt. Deze druk zit voornamelijk op de borstkas en bootst als het ware de geboorte na. Op deze manier kan het stofje in de hersenen toch nog vrijkomen.
Ga dit niet zelf doen! Deze techniek moet echt door een dierenarts worden uitgevoerd.

Natuurlijk zijn er meer oorzaken voor een duf en afstandelijk veulen en de techniek werkt ook niet altijd. Maar het feit dat het in sommige gevallen wel helpt is natuurlijk heel erg mooi en het noemen waard.

Extra aandachtspunten

De volgende zaken moet je ook goed controleren wanneer je een pasgeboren veulen hebt. Dit zijn dingen waar de dierenarts ook op let bij het eerste bezoek binnen 24 uur na de geboorte. Maar het is altijd goed om zelf ook een oogje in het zeil te houden.

• De stand van de benen. Soms staan veulentjes te veel op de tenen, dat noemen we steltvoetjes. Dit gaat niet vanzelf over en hier moet een dierenarts naar kijken.
• De ogen. Regelmatig zien we entropion, dat is een naar binnen gekruld onderooglid. Dat is niet altijd goed te zien. Vaak tranen deze ogen veel, dat is dus iets om goed op te letten.
• De navel. In de navel kunnen snel infecties ontstaan. Ontsmet de navel goed de eerste paar dagen na de geboorte.

Twijfel je over de gezondheid van je veulen?
Veulens zullen altijd proberen te verbergen dat het niet goed met ze gaat. Een paard is een vluchtdier en zal daarom zwakte niet snel tonen. Wanneer je heel duidelijk ziet dat er iets mis is, ben je vaak al te laat. Dus bij de minste twijfel: bel je dierenarts!

Op de website van Iris van Gulik kun je een GRATIS veulen checklist downloaden. Hier staat alles op wat je moet checken na de geboorte van een veulen. Klik hier om de gratis checklist te downloaden.

Wil je 100% voorbereid zijn op de geboorte van je veulen? Wil je leren kijken door de ogen van een paardendierenarts, zodat je problemen eerder herkent en precies weet hoe je in moet grijpen? Volg dan de online veulen cursus waarin je alles te weten komt over de geboorte en de eerste levensweek van je veulen. Klik hier om naar de cursuspagina te gaan.

Wil je meer blogs lezen? Klik dan hier!

Bedankt voor het lezen!